Letters from Burma

24 dec Letters from Burma

‘When we stepped out on the street, it was still dark. Going out before dawn had been a constant feature of the campaign trips I had undertaken between the autumn of 1988 and the time when I was placed under house arrest. But I have never ceased to be moved by the sense of the world lying quiescent and vulnerable, waiting to be awakened by the light of the new day quivering just beyond the horizon’

– Aung San Suu Kyi, Letters from Burma

En precies dat gevoel hebben we de afgelopen weken ook een aantal keren gehad bij het vroeg op pad zijn. Om te lopen, een boottocht te maken, de start van een marktdag te zien, in een ballon te stappen of gewoon om de zonsopgang mee te maken. Myanmar is misschien wel op zijn meest bijzonder op dit tijdstip. Wanneer de mensen zich, dik ingepakt, klaarmaken voor een nieuwe dag. Monniken halen hun eten voor die dag op en lopen in een kalme stoet door de straten. Vrouwen stoken de vuurtjes onder hun pannen flink op en mensen nemen plaats voor het ontbijt aan lage tafeltjes en ditto stoelen. Mannen bevoorraden de marktkramen met een dikke jas aan boven hun traditionele longli (omslagdoek).

De afgelopen 2 weken waren we in Pyin Oo Lwin, een hillstation vanuit koloniale tijden dat nog steeds welgestelde Burmezen trekt. Daarna trokken we door naar Hsipaw, een ontspannen valleidorp waarvandaan je prachtig de velden en bergen in kunt wandelen. En we eindigden ons verblijf in Myanmar aan het mooie, maar toeristische, Inle Lake.

Met de fiets, te voet en de scooter ontdekken we al deze plaatsen. We komen langs schooltjes waar je de kinderen allemaal in koor teksten hoort opdreunen. Langs waterstroompjes en meren waar mensen zich inzepen, de kleren wassen, hun tanden poetsen en met een bamboehengeltje vissen terwijl we even verderop zien dat het riool op dat zelfde water uitkomt. Overal zien we mensen de dunne cheroot sigaren roken die hier in Myanmar gerold worden. Ook ontmoeten we Bas en Mieke, een reislustig stel dat aangestoken door hun kinderen, al heel veel van Azië heeft gezien en met wie het heerlijk verhalen uitwisselen is. We drinken de lekkerste koffie van Shan bonen, vernoemd naar de staat waarin ze verbouwd worden. Komen langs mensen die de weg oplappen, roerend in olievaten met kokend hete teer. Zien een kleurrijke hindoetempel, met een oorsprong bij de Indiase en Nepalese migranten. Overal branden kleine vuurtjes en de rook zorgt voor een mistige waas in het landschap en een soms scherpe geur in de lucht. Tijdens een van de fietstochten steekt er ineens een grote slang over, wauw!

Als we in Hsipaw het terrein van een klooster oplopen, worden we aangesproken. Willen we misschien mee eten? We gaan tussen de puppies en jonge katjes op een verhoging aan een ronde tafel vol schaaltjes zitten. Wat een maaltijd! Het blijkt dat het klooster iedere dag zoveel eten gedoneerd krijgt van mensen uit het dorp en dat ze het eigenlijk nooit allemaal zelf op kunnen. In dit klooster is de bezetting niet zo groot. 4 oudere monniken en 4 novices (leerlingen), waarvan de laatste vaak wees zijn, opgenomen door de oudere monniken. Even schieten de taferelen in de katholieke kerk door ons hoofd, maar die gedachte wuiven we maar snel weg. We genieten van de lekkere groenten en rijst en worden na het eten uitgenodigd om met een van de oudere monniken te zitten. De tijd vliegt voorbij terwijl we zijn Birmese teksten in het Engels proberen te vertalen en andersom en hij laat ons Boedhistische spreuken lezen. Bijzonder! We krijgen thee en zoete pannenkoekjes aangeboden en als er na twee uur bezoek voor hem komt (dat hem begroet door op de grond te gaan zitten en een buiging te maken), stappen we op. Later, bij een verzameling stupa’s, worden we nog een keer uitgenodigd voor de thee en probeert de beheerder zijn Engels wat bij te spijkeren en leren wij hoe we onze naam moeten schrijven in het Birmees. Mooi, dit soort ontmoetingen.

En…ik heb al heel veel honden gezien die wel mee naar huis zouden mogen, zoveel mooie koppies. Eentje maakt het ons wel heel moeilijk met zijn vrolijke gekwispel en lieve blik, hij loopt en rent een hele tijd met ons mee terwijl we steeds verder van zijn “huis” wegfietsen. We noemen hem zelfs Moos. Maar net voordat we definitief besluiten dat hij meegaat, gaat Moos steeds langzamer lopen en fietsen wij alleen verder. Maar beter ook. Verder liggen alle honden vooral te slapen overdag, overal zie je ze uitgestrekt of opgerold liggen. Alsof ze zich aan het klaarmaken zijn voor de nacht, waarin het lijkt alsof de rollen zijn omgedraaid en de straten van hen zijn. De kleurrijke roedels komen bijeen en overal hoor je gehuil en geblaf. Soms lijken het net wolven en klinkt het alsof alle troepen tegelijk met elkaar communiceren. Iets wat zowel mooi als vervelend kan zijn als je wakker ligt.

Ook in Myanmar zijn de markten kleur-en geurrijk en zie je van alles voorbij komen.

In Nyaung Shwe, bij het Inle Lake, lopen we om 6.30 tussen de mensen die hun kraampjes aan het inrichten zijn. Af en toe moeten we onze adem inhouden vanwege de geur van durian, gedroogde vis en wat al niet meer. Even doorzetten op een lege maag! De verse vis is gelukkig wel echt vers en die ruik je dan ook veel minder. Veel vissen liggen nog te spartelen en een paling probeert zelfs nog weg te komen. Maar nog voordat ‘ie goed en wel op weg is, heeft een potige vrouw hem al op haar hakblok gelegd en zie ik hoe ze hem, nog kronkelend, in mootjes hakt. Slik. Gelukkig brengen de verse bloemen voor de offers een welkome geur met zich mee. Het is een en al bedrijvigheid. Op deze markt, die rouleert in de dorpen om het meer, komen allerlei etnische groepen uit deze omgeving samen om hun waar te verhandelen. Vooral bij de vrouwen zie je de verschillen in uiterlijk en niet alleen omdat de ene traditioneel gekleed is en de ander in een pyjama of huispak. Je ziet de Chinese invloeden, maar ook de Thaise en Indiase.

We sluiten onze reis door Myanmar af met een mooie boottocht over het Inle lake. Een prachtig meer bekend van zijn vele drijvende tuinen en de bijzondere manier waarop de vissers van oudsher hun boot besturen (door een been om de spaan heen te wikkelen en te roeien, daarbij balancerend op het andere been). Helaas is de fotogenieke waarde hiervan intussen ook bij de vissers bekend (je kunt ze ook geen ongelijk geven) en zodra je het meer opvaart, staan er al een paar te poseren voor geld. Tegelijkertijd was dit zo ongeveer de enige echte tourist trap die we zijn tegen gekomen in Myanmar, dus daar kunnen we nog wel mee leven. Bovendien waren de meeste vissers die we verder zagen wel gewoon aan het vissen en konden we mooi van een afstandje hun techniek bekijken én ook nog wat leuke foto’s maken. We maken een mooie tocht naar Inthein, een plek waar honderden stupas op een heuvel zijn gebouwd. We dachten na Bagan de mooiste stupas wel gezien te hebben en hoewel anders, ook hier werden we overweldigd door de sprookjesachtige sfeer, wat een bijzondere plek. Op de terugweg varen we dichter langs de vele drijvende tuinen en de huizen op palen waar de mensen in en aan het meer in wonen, mooi!

Een waardige afsluiter van onze reis door dit zo speciale land. Eigenlijk niet onder woorden te brengen, maar het is een gevoel dat ons allebei van begin tot eind niet meer losgelaten heeft. Het land is zo puur en het harder/zakelijker worden van de mensen, wat vaak samengaat met toeristische ontwikkeling, ontbreekt (nog). Er gaat een rust van uit, geen gehaast, geen geschreeuw. Heel fijn. We hopen dat Myanmar deze mooie eigenschap weet te behouden en tegelijkertijd een goede nieuwe inkomstenbron zal hebben aan het groeiende toerisme. Ondanks de onrust in verschillende delen en de lange weg die het land nog te gaan heeft op democratisch gebied, is het zo ontzettend de moeite waard om bezocht te worden!

Vol van indrukken gaat de reis verder.